1402 tarihinde Timur ile Yıldırım Bayezid
arasında gerçekleşen Ankara Savaşı Timur lehine sonuçlanmıştır. Timur,
Osmanlı topraklarını Anadolu beyliklerine tekrar iade etmiştir. Daha sonraki
takip eden yıllarda Fetret Devri bitince bu topraklarda kendi egemenliğini
kurmak isteyen Çelebi Mehmet bu beylerle savaşmak zorunda kalmıştır. Orta
Anadolu’da bulunan bu feodal beyler kendilerini İlhanlı- Eratna devletlerinin
mirasçıları olarak görüp, bölgede “Timur’dan nişanım (ferman) vardır, Timur bu
memleketi bana verdi.” diyerek başkaldırmışlardır.
İnal-oğlu Beyliği de bunlardan biridir.
İnal-oğlu, Çelebi Mehmet ile Tokat’ın batısından Turhal’a doğru uzanan
Kazova’da karşılaşır. Askerlerin sayısına güvenen İnal-oğlu, bir süre
sonra Çelebi Mehmet’in karşısında tutunamayıp savaşı kaybeder.
İnallu Oymağı, Çorum Sancağı’nın
Karahisar-ı Demürlü ve Katar Kazaları ile Sivas Sancağı’nın Mecidözü ve
Hüseyinabad Kazalarına dağılmışlardı. Günümüzde Çorum’un ilçelerinden biri olan
Mecidözü, 1575’te Sivas Sancağı’nın kazalarından birini oluşturuyordu. Katar
Kazası, Çorum ile İskilip arasında kalan bölgeyi kapsamaktaydı. Günümüzde ise
bölgedeki Kızılırmak’ın oluşturduğu alanlar ile Uğurludağ’a tekabül etmektedir.
Karahisar-ı Demürlü Kazası, günümüzde Alaca ilçesinin hemen kuzeyinde,
Mahmudiye yakınındaki Kalehisar köyü olarak belirtilmiştir. 1575 tarihinde
Sivas Sancağı’na bağlı bir kaza olan Hüseyinabad’ın günümüzdeki sınırları ise,
Çorum’un Alaca ilçesi ile Yozgat’ın Sorgun ilçesi arasında kalan bölgeye denk
gelmektedir.
İnallu Oymağının tahrir defterlerindeki
izlerine ise 1455 tarihli Sivas mufassal defterinde tesadüf edilmektedir. Bu
tarihte müstakil bir cemaat olarak kaydedilen İnalluların, 1485 İnallu-Ballu
Kadılığını oluşturduğu görülüyor. 1455 tarihinde Hüseyinabad nahiyesindeki
birçok köyün hassı divanileri, İnallular’dan Ferhad veledi Esen ve Ferhad
veledi İnal Beyler tarafından tasarruf ediliyordu.
İnallu cemaatlerinin Karahisar-ı Demürlü,
Hüseyinabad ve Mecidözü kazalarının muhtelif karye ve mezralarına yerleşerek
ziraatla uğraştıkları ve bunun karşılığında da vergilerini sipahilere
verdikleri görülüyor. Defterlerinin tutulduğu merkez ise İnallı Kazasıdır. Vergi ve Nüfus kayıtları olarak İnallı kazasına bağlı köyler Adli ve idari olarak Mecitözü kazasına bağlı iki başlıdır. Buna göre Mecidözü kazasının Keşlik mezrasını, Kara
Hecin(Kara Hacip) karyesinde bulunan Saru Kaymak, Çokradan ve Kaplan Alan mezralarını,
Karkın ve Hakşeh karyesi toprakları
içerisinde bulunan Sevindik Alanı mezrasını İnallu oymakları tasarruf edip,
vergisini buradaki sipahilere veriyorlardı. Hüseyinabad kazasına bağlı
Karapınar, Geçüd, Gerdek Kaya, Yaban, Köşker (Kara Köselü cemaati)
karyeleri ve Çelibağı mezrası ile Ağca Sofu, Gök (Gökköy), Yaycılar, Çelebi Bey
namı diğer Hayır(Mustafa Çelebi), Kozluca (Polad Hacılu cemaati) kışlaklarında
İnallu cemaatleri ziraatla uğraşıyorlardı.
Kaynak: Ankara Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Tarih Bölümü GTT. Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi Davut
Şahbaz’ ın tez çalışmasında alıntıdır.
Son güncelleme 05/07/2021
©. Kaynak göstermeden yayınlanamaz. Tüm Hakları Saklıdır.